Mẹ có biết rằng trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng thức ăn từ dạ dày của bé trào ngược lên thực quản? Đây là tình trạng khá phổ biến mà các bé, từ sơ sinh đến lớn hơn thường gặp phải. Tuy nhiên, mẹ đừng quá lo lắng vì trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em có thể là hiện tượng sinh lý bình thường khi không ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe của bé. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể trở thành bệnh lý, gây ra các biến chứng đáng lo ngại như suy dinh dưỡng, viêm thực quản và ảnh hưởng đến đường hô hấp của bé.

Trong bài viết này, mẹ sẽ được tìm hiểu chi tiết về các dấu hiệu nhận biết trào ngược ở bé, nguyên nhân gây ra tình trạng này, cũng như các phương pháp chẩn đoán chính xác. Đặc biệt, bài viết sẽ hướng dẫn mẹ những biện pháp điều trị và chăm sóc bé hiệu quả tại nhà để bảo vệ sức khỏe của bé một cách tốt nhất.

Vì sao bé hay bị trào ngược dạ dày thực quản?

Mẹ hãy cùng tìm hiểu những nguyên nhân chính khiến bé hay bị trào ngược:

• Dạ dày của bé chưa phát triển hoàn thiện, thường có kích thước nhỏ hơn, nằm ngang và cao hơn so với người lớn. Đây là nguyên nhân phổ biến khiến bé hay bị trào ngược.
• Cơ vòng thực quản dưới của bé chưa hoạt động ổn định. Trong khi ở người lớn, cơ vòng này đóng mở để kiểm soát thức ăn vào dạ dày, thì ở bé nhỏ, cơ chế này còn yếu, khiến thức ăn dễ trào ngược lên thực quản.
• Thức ăn dành cho bé thường có kết cấu mềm và lỏng, làm tăng khả năng trào ngược qua các khe hở.
• Thói quen nằm ngay sau khi ăn của bé không chỉ ảnh hưởng đến dạ dày mà còn làm tăng nguy cơ trào ngược.
• Ngoài ra, một số bệnh lý như viêm ruột, nhiễm trùng hoặc dị ứng cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng co bóp của dạ dày và hệ tiêu hóa, dẫn đến tình trạng trào ngược ở bé.

Mẹ nhận biết bé bị trào ngược dạ dày thực quản qua những dấu hiệu nào?

Khi bé bị trào ngược dạ dày thực quản, mẹ có thể quan sát thấy những dấu hiệu sau:

• Bé thường xuyên ói hoặc ọc sữa ra nhiều, có thể qua đường miệng hoặc cả mũi.
• Bé hay quấy khóc, biếng ăn và thường xuyên thức giấc vào ban đêm.
• Bé chậm tăng cân, có thể dẫn đến suy dinh dưỡng và thiếu máu kéo dài nếu không được điều trị kịp thời.
• Với các bé lớn hơn, mẹ có thể nghe bé than đau phía sau xương ức và có cảm giác ợ nóng khó chịu.
• Khi có biến chứng đường hô hấp, bé sẽ ho, khò khè, thậm chí có thể thở tím tái. Trong trường hợp nghiêm trọng, bé có thể phải nhập viện do viêm phổi hoặc các cơn ngừng thở, điều này có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng của bé nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Mẹ cần đặc biệt lưu ý những dấu hiệu bệnh lý sau đây:

• Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Bé bỏ bú, quấy khóc nhiều, nôn mạnh thành vòi, ho và khò khè thường xuyên, không tăng cân.
• Đối với trẻ lớn: Bé thường xuyên buồn nôn, nôn, ợ nóng, cảm thấy vị chua ở cổ họng, nóng rát phía sau xương ức. Bé có thể đau bụng hoặc đau khi nuốt, đặc biệt là vào ban đêm khiến bé thức giấc, cơn đau có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ.

Những biến chứng nguy hiểm mẹ cần đề phòng: 

Khi không được phát hiện và điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày thực quản có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho bé:

• Axit từ dạ dày có thể tràn vào đường hô hấp, gây tổn thương khí quản, phổi hoặc mũi của bé
• Thực quản của bé có thể bị viêm, sưng tấy và gây cảm giác nóng rát
• Trong trường hợp nặng, có thể dẫn đến xuất huyết thực quản

Những dấu hiệu mẹ cần đưa bé đến bác sĩ ngay:

Mẹ hãy đặc biệt lưu ý và đưa bé đến cơ sở y tế để thăm khám kịp thời khi bé có một trong các dấu hiệu sau:

• Bé chậm tăng trưởng hoặc sụt cân bất thường
• Bé nôn ói nhiều và có cơn đau bụng kéo dài
• Bé nôn ra chất có màu bất thường như vàng, xanh lá cây, nâu đậm hoặc có máu
• Bé từ chối bú mẹ hoặc bú bình
• Phân của bé có lẫn máu
• Bé khó thở, da chuyển màu tím tái và ho liên tục
• Bé quấy khóc dữ dội trong và sau khi bú
• Bé thường xuyên có triệu chứng ợ nóng, ợ chua
• Hơi thở của bé có mùi hôi, chua bất thường
• Bé có dấu hiệu mất nước

Khi bé bị trào ngược dạ dày thực quản, các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của bé có thể bị ảnh hưởng đáng kể. Mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng của bé và không nên chần chừ đưa bé đến gặp bác sĩ khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hoặc không thuyên giảm.

Làm thế nào để chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản ở bé?

Bác sĩ sẽ chẩn đoán tình trạng trào ngược của bé thông qua các dấu hiệu như ói hay ọc sữa sau khi ăn, quấy khóc thường xuyên, bỏ bú hoặc chán ăn. Nếu bé vẫn phát triển bình thường, bác sĩ thường không cần chỉ định thêm các xét nghiệm.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp khi bé không tăng cân, có dấu hiệu suy dinh dưỡng, thiếu máu hoặc các vấn đề về đường hô hấp, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm để đánh giá chính xác tình trạng của bé:

• Siêu âm: giúp phát hiện các bệnh lý như hẹp môn vị gây trào ngược dạ dày thực quản ở bé.
• Xét nghiệm máu và nước tiểu: để tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng ói và chậm tăng cân của bé.
• Đo pH thực quản: kiểm tra mức độ axit trong thực quản của bé.
• Chụp X.Quang: giúp phát hiện các dị tật bẩm sinh ở đường tiêu hóa của bé như tắc nghẽn.
• Nội soi dạ dày thực quản: bác sĩ có thể lấy mẫu mô để phân tích. Mẹ yên tâm vì khi thực hiện nội soi cho bé sơ sinh và trẻ nhỏ, các bác sĩ sẽ gây mê để bé không cảm thấy đau đớn hay khó chịu.

Điều trị trào ngược dạ dày thực quản ở bé – Những điều mẹ cần biết

Phân biệt trào ngược sinh lý và bệnh lý ở bé

Để giúp mẹ dễ dàng theo dõi tình trạng của bé, mẹ có thể phân biệt hai dạng trào ngược như sau:

• Trào ngược sinh lý: Đây là hiện tượng thường gặp ở trẻ dưới 6 tháng tuổi. Bé thường xuyên bị trớ sữa (nhiều lần trong ngày) nhưng vẫn sinh hoạt bình thường, lên cân đều và không có các triệu chứng bất thường như khò khè tái phát. Tình trạng này sẽ tự thuyên giảm theo thời gian, thường là khi bé được 1 tuổi.
• Trào ngược bệnh lý: Mẹ cần đặc biệt lưu ý khi bé trên 1 tuổi vẫn thường xuyên bị trớ sữa, kèm theo các dấu hiệu như gầy gò, suy dinh dưỡng, biếng ăn và chậm tăng cân. Trong trường hợp này, mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa nhi để được thăm khám và có phương pháp điều trị phù hợp.

Những biến chứng có thể xảy ra khi bé bị trào ngược bệnh lý

Khi bé trên 1 tuổi vẫn thường xuyên bị ọc sữa và có các dấu hiệu bệnh lý, mẹ cần lưu ý một số biến chứng sau:

• Biến chứng tiêu hóa: Bé có thể bị viêm thực quản ở nhiều mức độ khác nhau, ảnh hưởng đến việc ăn uống. Trong trường hợp nặng, bé có thể bị barrett thực quản – tình trạng viêm và hẹp đường thực quản, gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn.
• Biến chứng hô hấp: Bé dễ bị ho kéo dài, khò khè và không đáp ứng với điều trị thông thường. Nguyên nhân là do axit từ dạ dày trào lên làm dày dây thanh quản, gây khò khè và khàn tiếng. Trong một số trường hợp, tình trạng này còn có thể liên quan đến bệnh hen suyễn.
• Biến chứng răng miệng và tai-mũi-họng: Bé có thể gặp các vấn đề như viêm tai, viêm xoang, mòn răng. Ngoài ra, tình trạng này còn ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và hành vi của bé do suy dinh dưỡng kéo dài.

Chăm sóc bé bị trào ngược dạ dày thực quản đúng cách

Mẹ có thể yên tâm vì trào ngược dạ dày thực quản ở bé thường sẽ tự khỏi khi điều chỉnh chế độ sinh hoạt mà không cần can thiệp bằng thuốc.

Để giúp bé khỏe mạnh, mẹ hãy lưu ý những điểm chăm sóc quan trọng sau:

• Chia nhỏ bữa ăn của bé và cho bé ăn thường xuyên hơn để giảm áp lực lên dạ dày.
• Sau khi bé bú hoặc ăn xong, mẹ giữ bé ở tư thế thẳng đứng khoảng 20-30 phút. Với bé lớn, tránh cho bé nằm xuống hay vận động mạnh ngay sau ăn và nên ăn trước khi đi ngủ 3 giờ.
• Khi cho bé bú, mẹ đặt bé ở tư thế đầu cao 30 độ so với mặt phẳng ngang. Tư thế này giúp dạ dày bé nằm cao hơn, hạn chế sữa trào ngược. Khi bé ngủ, mẹ có thể kê cao đầu giường hoặc đầu bé, nhưng cần lưu ý không để cổ bé bị gập. Cho bé nằm nghiêng trái sẽ giúp dạ dày được làm rỗng nhanh hơn, giảm ợ hơi và ợ nóng.
• Mẹ tránh để bé mặc quần áo quá chật, hạn chế táo bón và ho kéo dài vì những yếu tố này làm tăng áp lực trong ổ bụng của bé.
• Khi mẹ nghi ngờ bé bị dị ứng đạm sữa bò, mẹ có thể giảm các thực phẩm từ sữa, thịt bò và trứng trong thời gian cho con bú. Nếu bé đang dùng sữa công thức, mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để chuyển sang loại sữa phù hợp hơn.
• Mẹ chọn núm vú giả có kích thước phù hợp với bé, tránh núm quá to hoặc quá nhỏ khiến bé nuốt nhiều không khí khi bú.
• Với sữa mẹ, mẹ có thể vắt với lượng vừa phải và pha thêm ngũ cốc để làm đặc sữa.
• Mẹ hạn chế cho bé dùng thức uống có gas, đồ ăn cay, cafein, sô cô la, bạc hà và thực phẩm nhiều chất béo như đồ chiên rán. Những thực phẩm này làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày, tăng nguy cơ trào ngược axit.

Bên cạnh việc điều chỉnh chế độ sinh hoạt và ăn uống, việc bổ sung men vi sinh cũng là một phương pháp được nhiều chuyên gia khuyến nghị. Men vi sinh có vai trò quan trọng trong việc cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch cho bé. Đặc biệt, với các bé bị trào ngược dạ dày thực quản, men vi sinh giúp cải thiện quá trình tiêu hóa, giảm các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, nôn trớ. Mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung men vi sinh phù hợp với độ tuổi và tình trạng của bé.

Trong trường hợp các triệu chứng của bé không cải thiện sau khi thay đổi chế độ sinh hoạt và cách chăm sóc, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc điều trị. Mẹ cần lưu ý rằng các thuốc này có thể gây tác dụng phụ như giảm hấp thu sắt và canxi, tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp và tiêu hóa, vì vậy chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.

Thuốc điều trị thường là nhóm giảm tiết axit dạ dày: ranitidine cho bé từ 1 tháng đến 1 tuổi và omeprazole cho bé trên 1 tuổi. Bé sẽ dùng thuốc kết hợp với điều chỉnh chế độ sinh hoạt trong khoảng 2-4 tuần.

Đối với những trường hợp bé bị biến chứng như viêm loét thực quản, viêm phổi mà không đáp ứng với điều trị bằng thuốc và thay đổi lối sống, bác sĩ có thể cân nhắc phương pháp phẫu thuật.

Các phương pháp tự nhiên hỗ trợ cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày ở bé

Bên cạnh việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống, mẹ có thể tham khảo một số phương pháp từ thiên nhiên để hỗ trợ cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày cho bé.

1. Tinh dầu bạc hà

Tinh dầu bạc hà là một trong những phương pháp tự nhiên hỗ trợ làm dịu hệ tiêu hóa của bé. Mẹ có thể pha loãng vài giọt tinh dầu bạc hà với dầu oliu và massage nhẹ nhàng vùng bụng cho bé (2 lần/ngày). Đối với các mẹ đang cho con bú, có thể uống trà bạc hà 2-3 lần mỗi ngày.

2. Dầu dừa nguyên chất

Dầu dừa với thành phần axit lauric có đặc tính kháng viêm tự nhiên, giúp cải thiện hệ tiêu hóa của bé. Mẹ có thể cho bé dùng nửa muỗng dầu dừa nguyên chất pha với nước ấm hoặc thêm vào ngũ cốc.

Ngoài ra, mẹ có thể kết hợp dầu dừa với dầu gừng để massage nhẹ nhàng vùng bụng, giúp bé dễ chịu hơn.

3. Giấm táo tự nhiên

Giấm táo là một phương pháp tự nhiên hỗ trợ cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày ở bé. Mẹ có thể pha loãng một lượng nhỏ giấm táo với nước ấm cho bé uống đều đặn để tăng cường sức đề kháng. Với bé trên 1 tuổi, mẹ có thể thêm mật ong hữu cơ vào hỗn hợp này.

4. Trà hoa cúc

Hoa cúc không chỉ có tác dụng làm dịu cơn đau bụng mà còn giúp cải thiện hệ tiêu hóa của bé. Mẹ có thể pha nửa muỗng hoa cúc khô với nước nóng, đợi nguội và cho bé uống hàng ngày.

Khi phát hiện bé có dấu hiệu trào ngược dạ dày, mẹ cần theo dõi kỹ để phân biệt giữa trào ngược sinh lý và bệnh lý, từ đó có phương pháp chăm sóc phù hợp.

Kết luận

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em là tình trạng phổ biến mà nhiều bé gặp phải, từ sơ sinh đến lớn hơn. Mặc dù đây có thể chỉ là hiện tượng sinh lý bình thường, nhưng nếu không được quan tâm đúng cách, tình trạng này có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của bé.

Việc điều chỉnh chế độ sinh hoạt, ăn uống và chăm sóc phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tình trạng trào ngược của bé. Từ việc chia nhỏ bữa ăn, giữ bé ở tư thế thẳng đứng sau khi ăn, đến việc cho bé nằm nghiêng trái khi ngủ đều là những phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả mà mẹ có thể áp dụng hàng ngày.

Bổ sung men vi sinh là một trong những biện pháp hỗ trợ được nghiên cứu trong việc điều trị trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ. Men vi sinh có thể giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch cho bé. Đối với các bé bị trào ngược, men vi sinh có khả năng hỗ trợ cải thiện quá trình tiêu hóa, giảm các triệu chứng khó chịu như đầy hơi và nôn trớ. Mẹ có thể tham khảo thêm thông tin về phương pháp tăng cường hệ miễn dịch và chăm sóc sức khỏe tiêu hóa cho bé với sản phẩm men vi sinh Bio4STOP qua đường dây tư vấn miễn phí 094.399.6568. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng mẹ trong hành trình chăm sóc sức khỏe cho bé yêu.