Tiêu chảy cấp ở trẻ là một trong những vấn đề sức khỏe hàng đầu mà các mẹ cần quan tâm trong giai đoạn giao mùa. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của bé mà còn có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Để giúp mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng này, Bio4STOP sẽ chia sẻ các thông tin thiết yếu về tiêu chảy cấp ở trẻ – từ dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân đến cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Qua đó, mẹ sẽ có đủ kiến thức để bảo vệ sức khỏe đường ruột của bé tốt nhất.

1. Cách nhận biết tiêu chảy cấp ở bé

Tiêu chảy cấp là tình trạng bé đi tiêu nhiều hơn 3 lần một ngày, phân lỏng bất thường, có thể như nước hoặc lẫn đàm máu. Thông thường, tình trạng này kéo dài không quá 14 ngày.

Với các bé đang bú mẹ hoàn toàn, việc đi tiêu sau mỗi bữa bú là hoàn toàn bình thường khi bé không sốt, bú tốt và vẫn hoạt bát. Tuy nhiên, khi bé đi tiêu 5-7 lần mỗi ngày, phân sệt, có mùi chua và màu xanh bất thường, đây có thể là dấu hiệu của tiêu chảy cấp.

Mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác. Bởi tiêu chảy không chỉ là một bệnh độc lập mà còn có thể là biểu hiện của các vấn đề tiêu hóa khác.

2. Nguyên nhân gây tiêu chảy cấp ở trẻ – Mẹ cần biết để phòng tránh

2.1 Vi khuẩn gây tiêu chảy ở bé

Vi khuẩn như Salmonella thường ẩn trong thức ăn của bé (thịt, trứng, sữa) và không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Khi bé ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn, các dấu hiệu sẽ xuất hiện sau 12-36 giờ:

• Bé đau bụng và khóc nhiều
• Bé nôn và đi ngoài liên tục, phân có mùi khác thường
• Bé sốt cao và run người

Trong trường hợp này, cần cho bé uống nhiều nước, bổ sung điện giải và tuân thủ theo đơn thuốc của bác sĩ.

2.2 Virus gây tiêu chảy ở bé

Virus Rota thường gây tiêu chảy ở các bé dưới 3 tuổi, với các dấu hiệu điển hình:

• Bé bị mất nước và không hấp thu được chất dinh dưỡng
• Bé sốt và hay nôn trớ
• Bé đi ngoài nhiều lần trong ngày

Điều quan trọng nhất trong trường hợp này là mẹ cần bổ sung nước và điện giải cho bé.

2.3 Những nguyên nhân khác khiến bé tiêu chảy

Ngoài vi khuẩn và virus, bé có thể bị tiêu chảy vì:

• Dị ứng thức ăn: Bé có thể không hợp với protein trong sữa bò, hải sản hay trứng
• Tác dụng phụ của thuốc: Đặc biệt là khi bé uống kháng sinh, có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột của bé
• Rối loạn tiêu hóa: Bé có thể gặp vấn đề về enzyme tiêu hóa hoặc không dung nạp được một số chất dinh dưỡng

Các yếu tố mẹ cần đặc biệt chú ý:

• Giai đoạn bé tập ăn dặm (6-11 tháng)
• Bé không được bú mẹ hoàn toàn trong 4-6 tháng đầu
• Vệ sinh thức ăn và môi trường xung quanh bé chưa sạch sẽ
• Bé bị suy dinh dưỡng hoặc sức đề kháng yếu
• Thời tiết thay đổi (virus thường gây bệnh vào mùa đông, vi khuẩn phát triển nhiều vào mùa hè)

3. Những dấu hiệu tiêu chảy cấp mẹ cần lưu ý

Dấu hiệu quan trọng nhất của tiêu chảy cấp ở trẻ là tình trạng đi tiêu phân lỏng thường xuyên. Để đánh giá chính xác, mẹ cần dựa vào tần suất đi tiêu và tính chất phân theo độ tuổi và chế độ dinh dưỡng của bé.

• Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi: Bình thường bé sẽ đi tiêu 3-10 lần mỗi ngày, phân mềm với màu xanh lá, vàng hoặc nâu, đôi khi có hạt trắng nhỏ
• Trẻ bú sữa mẹ: Phân thường lỏng và số lần đi tiêu nhiều hơn so với trẻ dùng sữa công thức
• Trẻ trên 1 tuổi: Thông thường đi tiêu 1-2 lần mỗi ngày, phân mềm và có dạng thành khuôn

Khi bé bị tiêu chảy cấp, mẹ sẽ thấy phân của bé trở nên lỏng, nhiều nước, kèm theo mùi hôi tanh bất thường. Bé thường có các biểu hiện như mệt mỏi, quấy khóc liên tục, sốt, đau bụng, buồn nôn và nôn.

4. Điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ – Mẹ cần làm gì?

Nếu bé có các dấu hiệu tiêu chảy cấp, việc đầu tiên cần làm là đưa bé đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời. Việc này giúp phòng tránh những biến chứng nguy hiểm như rối loạn điện giải và mất nước nghiêm trọng.

Tại bệnh viện, bác sĩ sẽ hỏi mẹ một số thông tin quan trọng về tình trạng của bé:

• Thời gian bé bắt đầu đi phân lỏng
• Số lần đi tiêu trong ngày
• Tính chất và màu sắc của phân
• Tình trạng nôn (nếu có)
• Lịch sử tiêm chủng
• Thuốc đang sử dụng (nếu có)
• Chế độ ăn uống của bé
• Các triệu chứng đi kèm như sốt, khóc, khát nước, chảy mủ tai, sổ mũi, phát ban.

Để có phương pháp điều trị phù hợp, bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm cần thiết:

• Kiểm tra điện giải đồ đánh giá tình trạng mất nước
• Xét nghiệm máu (CTM, CRP) khi nghi ngờ nhiễm khuẩn
• Xét nghiệm phân tìm nguyên nhân gây bệnh
• Siêu âm bụng trong trường hợp đau bụng, phân lẫn máu
• Chụp X-quang khi cần thiết

Sau khi có kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, tập trung vào việc bù nước và điện giải cho bé:

• Với tiêu chảy nhẹ: Duy trì chế độ dinh dưỡng bình thường cho bé
• Với trường hợp mất nước: Bù nước và điện giải là ưu tiên hàng đầu. Bio4STOP khuyến cáo các phương pháp sau:
• Sử dụng dung dịch ORS (Oral Rehydration Solution): Đây là giải pháp an toàn, hiệu quả và tiết kiệm. Dung dịch này chứa glucose và các chất điện giải (natri, kali, clorua) giúp bù đắp lượng nước và muối khoáng bé đã mất
• Trường hợp nặng: Bác sĩ có thể chỉ định truyền dịch qua đường tĩnh mạch
• Kết hợp các loại thuốc điều trị: Thuốc chống nôn, thuốc chống tiêu chảy, thuốc hỗ trợ tiêu hóa và men vi sinh (probiotic)

5. Chăm sóc trẻ bị tiêu chảy cấp – Bio4STOP hướng dẫn chi tiết

Sau khi được bác sĩ chẩn đoán và cho phép chăm sóc tại nhà, mẹ cần lưu ý những biện pháp khoa học sau để hỗ trợ điều trị tiêu chảy cấp cho bé:

• Bổ sung nước và điện giải: Việc quan trọng đầu tiên là cho bé uống đủ nước, đặc biệt là dung dịch ORS theo chỉ định của bác sĩ. Bé cần được bổ sung 8-12 cốc nước mỗi ngày (2-3 lít) để bù đắp lượng nước và điện giải đã mất. Mẹ có thể bổ sung thêm nước trái cây để cung cấp vitamin cho bé.
• Bio4STOP khuyến nghị chế độ dinh dưỡng khoa học cho bé bị tiêu chảy với các nguyên tắc sau:
• Chia nhỏ bữa ăn để giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, tập trung vào thực phẩm dễ tiêu hóa như:
  • Thực phẩm giàu kali (chuối, khoai tây)
  • Thức ăn có natri (súp, nước canh, bánh quy mặn)
  • Rau xanh, bột yến mạch, gạo
  • Nước ép trái cây tự nhiên không đường
• Kết hợp đa dạng carbohydrate phức hợp, thịt nạc, rau xanh và trái cây thay vì chỉ giới hạn trong chế độ BRAT
• Tránh các thực phẩm có thể gây kích ứng đường tiêu hóa:
  • Đồ ngọt và thực phẩm có đường
  • Đồ uống có caffeine và nước có gas
  • Thực phẩm chứa chất béo khó tiêu hóa
  • Đồ uống thể thao có nồng độ glucose, điện giải không phù hợp
• Bổ sung men vi sinh để tái tạo và cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

7. Phòng ngừa tiêu chảy cấp cho bé

Để phòng ngừa hiệu quả tình trạng tiêu chảy cấp ở trẻ, mẹ cần lưu ý những biện pháp sau:

• Thực hiện vệ sinh nghiêm ngặt: Rửa tay kỹ với xà phòng và khử khuẩn trước và sau khi chăm sóc bé. Đặc biệt, cần đảm bảo bé được điều trị dứt điểm trước khi quay lại trường học để tránh lây lan cho các bé khác.
• Xử lý vệ sinh đúng cách: Tã, khăn lau và quần áo của bé cần được giặt sạch và khử khuẩn. Các vật dụng như nệm, khăn trải giường tiếp xúc với phân cần được làm sạch kỹ lưỡng.
• Đảm bảo an toàn thực phẩm: Lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo vệ sinh. Các món ăn cần được nấu chín kỹ để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh.
• Kiểm soát chất lượng thực phẩm: Không sử dụng lại thức ăn đã để lâu, tránh nguy cơ nhiễm khuẩn có thể gây tiêu chảy cho bé.

8. Hướng dẫn từ Bio4STOP: Khi nào cần đưa bé đến bệnh viện?

8.1 Các dấu hiệu cần đến bệnh viện ngay

Để đảm bảo an toàn cho bé, các chuyên gia khuyến cáo mẹ cần đưa bé đến bệnh viện ngay khi xuất hiện một trong các dấu hiệu sau:

• Phân có lẫn máu
• Các dấu hiệu mất nước: Bé rất khát, môi và da khô, khóc không có nước mắt
• Bé từ chối ăn uống
• Đau bụng dữ dội, kéo dài và xuất hiện theo từng cơn
• Nôn ói nhiều lần liên tiếp
• Đi tiêu trên 8 lần trong vòng 6 giờ
• Bé mệt mỏi và thờ ơ với môi trường xung quanh
• Bé ngủ li bì và khó đánh thức
• Thóp của trẻ sơ sinh bị lõm xuống
• Dịch nôn có màu xanh
• Tình trạng tiêu chảy kéo dài trên 7 ngày không có dấu hiệu cải thiện

8.2 Mẹ cần lưu ý 3 dạng mất nước khi bé bị tiêu chảy:

Mất nước cân bằng: Đây là trường hợp bé mất cả nước và muối với tỷ lệ tương đương. Các chỉ số xét nghiệm thường cho thấy:

• Natri trong máu: 130-150 mmol/L
• Độ thẩm thấu huyết tương: 275-295 mOsmol/l Tình trạng này có thể dẫn đến giảm tuần hoàn máu, cần được theo dõi và điều trị kịp thời.

Mất nước thiếu muối: Trong trường hợp này, cơ thể bé mất muối nhiều hơn nước. Các dấu hiệu bao gồm:

• Natri trong máu thấp (dưới 130 mmol/l)
• Độ thẩm thấu huyết tương giảm (dưới 275 mOsmol/l) Mẹ cần đặc biệt chú ý khi bé có biểu hiện li bì, co giật. Tình trạng này thường xảy ra khi bé nôn nhiều hoặc suy dinh dưỡng.

Mất nước thừa muối: Đây là tình trạng bé mất nước nhiều hơn muối, với các chỉ số:

• Natri trong máu cao (trên 150 mmol/l)
• Độ thẩm thấu huyết tương tăng (trên 295 mOsmol/l) Bé sẽ có biểu hiện kích thích, khát nước nhiều và có thể co giật.

8.3 Các biến chứng cần theo dõi

Rối loạn điện giải Kali:

• Khi Kali thấp (dưới 3,5 mmol/l): Bé sẽ có dấu hiệu cơ yếu, bụng chướng, nhịp tim bất thường
• Khi Kali cao (trên 5,5 mmol/l): Có thể gây yếu cơ và rối loạn nhịp tim nghiêm trọng

Các biến chứng khác:

• Toan máu: Khi pH máu giảm dưới 7.2, bé sẽ thở nhanh, sâu
• Suy thận cấp: Biểu hiện qua việc tiểu ít hoặc không tiểu

8.4 Các dấu hiệu cho phép bé xuất viện

Sau quá trình điều trị tại bệnh viện, dưới đây là một số tiêu chí để bé có thể xuất viện an toàn:

• Bé không còn biểu hiện mất nước
• Các chỉ số điện giải, kiềm toan và chức năng thận đã ổn định
• Bé có thể bổ sung nước và điện giải bằng dung dịch bù nước
• Không còn các bệnh lý đi kèm khác

Kết Luận: Lời khuyên từ Bio4STOP

Tiêu chảy cấp ở trẻ là tình trạng đáng quan tâm mà mẹ cần phát hiện sớm và có biện pháp xử lý kịp thời. Bio4STOP khuyến cáo mẹ cần đặc biệt theo dõi các dấu hiệu bất thường và đưa bé đến cơ sở y tế ngay khi cần thiết để phòng tránh biến chứng.

Các bước quan trọng mẹ cần thực hiện:

• Quan sát kỹ các dấu hiệu mất nước và theo dõi sức khỏe của bé liên tục
• Bổ sung nước và điện giải đầy đủ theo chỉ định của bác sĩ
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp với tình trạng của bé
• Đảm bảo vệ sinh và an toàn thực phẩm trong quá trình chăm sóc bé

Bio4STOP tin rằng với sự chăm sóc khoa học và đúng cách, cùng với việc tuân thủ phác đồ điều trị và bổ sung đủ nước điện giải, bé sẽ nhanh chóng phục hồi sức khỏe.

Đội ngũ chuyên gia của Bio4STOP luôn sẵn sàng tư vấn miễn phí và giải đáp mọi thắc mắc của mẹ qua hotline 094.399.6568. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng mẹ trong hành trình chăm sóc sức khỏe cho thiên thần nhỏ!